کلاس چهارم دهنو

مکان :

یکی از عواملی که می تواند در ایجاد زمینه مناسب تشکیل شورا مؤثر باشد مکان برگزاری جلسات شورا است . معمولا کتابخانه یا اتاق دیگری که دارای ظاهری مطبوع و آرام باشد برای تشکیل جلسات ، مکانی مناسب است . از آنجا که شرکت در بحث و تبادل نظر معلمان مورد نظر است باید ترتیبی داد که بتوانند یکدیگر را در موقع تشکیل جلسه شورا   ببینند . بهترین سبک ، دور هم نشستن است بطوریکه هیچیک از اعضای شورا اعم از معلم یا مدیر مجزا و دور نباشند . شکل ظاهری باید نشانی از وحدت و یگانگی باشد .

نحوه اداره جلسات:

با توجه به اینکه موفقیت و پیشرفت جلسات تا حد زیادی بستگی به مهارتی دارد که در اداره کردن جلسه بکار برده می شود لازم است مدیر یا یکی از اعضاء (با توجه به توانایی و مهارت) رئیس شورای معلمان شود . 

وظایف رئیس شورا ⁴:

    1. فراهم کردن محیطی آرام و دور از قیود اداری ، درعین حال آماده برای کار جدی

    2. بهره گیری از روشهای دوستانه و ابراز خوشایندی از شرکت اعضای

    3. بیان دستور جلسه و تذکرات و توضیحات لازم

    4. ایجاد فرصت اظهار نظرکردن برای همه اعضای شورا ، و جلوگیری ازتسلط عده ای معین برشورای معلمان 

    5. هدایت صحیح جریان مذاکره و بحث پیرامون موضوع و دستور جلسه .

    6. روشن کردن مفهوم و مقصود پرسشها یا برخی از مطالب طولانی که باعث رکود بحث و مذاکره  شود .

    7. بیان صریح مسایلی که باید در مورد آن تصمیم گرفت و جلب نظرات موافق یا مخالف اعضای شورا

    8. جمع بندی مباحثات ونتیجه گیری از مذاکرات

    9. مشخص نمودن تصمیمات و مسئول پی گیری مصوبه ها

   10. مراقبت بر ثبت نظرات و مصوبه های جلسه

   11. ایجاد فرصت برای استراحت و رفع خستگی

موارد قابل طرح درجلسه شورا

    1. آشنایی با روشهای تدریس معلمان

    2. معرفی کتابها ، مجلات و نشریه های جدید

    3. سخنرانی صاحبنظران و مقامات علمی و اداری آموزش و پرورش

    4. نمایش فیلم های آموزشی و تربیتی 

    5. رسیدگی به مسائل و موضوعات بر حسب شرایط و نیازهای خاص آموزشگاه

و به نظر میرسد :

    6. آشنایی با آخرین دستورالعملها و بخشنامه های ارسالی اداره متبوع 

    7. تصمیم گیری در موارد خاصی که طبق آئین نامه اجرائی به عهده شورا است

    8. مطالب یا مصوبه هایی که در جلسات "انجمن اولیاء و مربیان" و "شورای دانش آموزی" ارائه و اتخاذ شده و لازم است جهت بررسی توسط نماینده شورا یا اعضای انجمن به اطلاع دبیران رسانده و تصمیمات مشترک اتخاذ گردد .

    9. بررسی علل افت تحصیلی دانش آموزان و برنامه ریزی برای رفع آن

   10. تعیین میزان و چگونگی تکالیف درسی دانش آموزان در اوقات فراغت

و….

 علل رکود جلسات شورای معلمان ⁶:

    1. عدم باور و نداشتن شناخت کافی برخی از مدیران به تأثیر شورا

    2. عدم برنامه ریزی و کم محتوائی جلسات (نداشتن دستور جلسه و آماده نبودن مدیر)

    3. عدم اداره صحیح و مؤثر جلسات

    4. عدم رعایت نظم و انضباط از سوی برخی از مدیران 

    5. مناسب نبودن زمان و مکان برگزاری جلسه و عجله در شروع و ختم جلسه 

    6. عدم ارائه گزارش از اقدامات انجام شده و نتایج بدست آمده در جلسات شورا

    7. عدم توجه به توانایی معلمان و متکلم الوحده بودن مدیر

    8. عدم وجود وسایل پذیرایی و جاذبه های لازم برای تشکیل و ادامه جلسات

9- وجود معلمین کسل ،بدبین و کسانی که همیشه چوب لای چرخ می گذارند.

10- وجود معلمینی که بدعت و نوآوری را با طعنه و کنایه و استهزاء کنسل می کنند!

و می توان اضافه نمود که :

   1. عدم باور بعضی از معلمان به تأثیر حضور آنان در جلسات 

   2. عدم وجود انگیزه و رغبت کافی در معلمان برای شرکت در جلسات

   3. مشغله معلمان به دلایل مختلف اقتصادی

   4. عدم آموزش و نظارت لازم از سوی ادارات و کارشناسی ها  در خصوص تشکیل و کیفیت جلسات

   5. عدم نتیجه گیری محسوس از تصمیمات جلسات در روند آموزش و پرورش آموزشگاه

   6. عدم تمایل به کار گروهی و گرایش به فرد گرایی در مدارس

7- عدم حضور کارشناسان مشاوره ، روانشناسی ،مدیریتی ، کارشناسان اداره ویکنواحتی جلسات

8- معلمین معتقدند در جلسات شورا چیز تازه ای یاد نمی گیرند

9- معلمین باور دارند این تصمیمات هیچ گونه ضمانت اجرایی ندارد. و مدیر هم نمی تواند کاری بکند

10- محافظه کاری بیش از حد مدیر و معاون مدرسه  و خرده گیری اداره به برخی ایده های طرح شده جدید در جلسات و یا اقدامات نو آورانه در آن .(عدم تشویق نوآوری)

پیشنهاداتی در کیفیت بخشی جلسات شورا :

ماریون هینز⁷ در رابطه با افزایش اثر بخشی جلسات و ثمر بخش کردن آنها پیشنهادات زیر را ارائه می دهد :

    1. شرکت کنندگان در جلسات فرصت داشته باشند که در تهیه دستور جلسات شرکت کنند .

    2. تسهیلات لازم و کافی و راحت پیش بینی شود .

    3. زمان و مکان مناسب انتخاب شود .

    4. افراد فرصت بیان نقطه نظرات خود را داشته باشند .

    5. نظر افراد در تصمیمات ملحوظ شود .

    6. از وسایل سمعی و بصری مناسب استفاده شود . 

 بهره گیری درست از جلسات شورای آموزشی

از نظر دکتر سید محمد میرکمالی⁸

رعایت نکات زیر در بهره گیری درست از جلسات و شوراهای آموزشی اثر چشمگیری در فرایند تشکیل جلسات دارد :

     1. اگر مطمئن هستید که به اندازه کافی برای بحث و اداره جلسه موضوع و مطلب دارید جلسه را تشکیل دهید .

     2. بدانید که آمادگیهای قبل از تشکیل جلسه کمتر از خود جلسه نیست .

     3. در نظرگرفتن ویژگیها و آمادگیهای شرکت کنندگان شرط لازم تشکیل جلسه است . 

     4. برای همه شرکت کنندگان جهت اظهارنظر فرصت مساوی قائل شوید .

     5. همدلی و همکاری شرکت کنندگان از شرایط اثر بخش جلسات است .

     6. سعی کنید بی طرف باشید . از قدرت خود برای تحت الشعاع قرار دادن جلسه و اظهار نظر ها استفاده نکنید .

     7. به شرکت کنندگان طوری آزادی بدهید که بتوانند آزادانه و به طور شفاف نظرات خود را بیان کنند.

     8. در صورتجلسه یا گزارش تنظیمی همه موارد تصمیم گرفته شده را بگنجانید .

     9. از روشهای برانگیزنده دراداره جلسه استفاده کنید .

     10. در صورت امکان و برحسب اقتضای جلسه ، به بعضی از افراد مسئولیتهائی برای بررسی یک موضوع و ارائه گزارش محول کنید .

     11. در بحث ها ، ارائه اطلاعات و نتیجه گیری از روش حل مسأله استفاده کنید .

     12. تا می توانید از اسناد ، مدارک ، فیلم ، چارت و نظایر آن استفاده کنید .

     13. بدانید که پی گیری اجرای تصمیمات ،جزو جدائی ناپذیر اداره جلسات است .

راهکارهایی که در این راستا می تواند مؤثر باشد :

    1. بهسازی نگرش مدیران نسبت به اهمیت مشارکت و نقش مثبت آن در سازمان

    2. بهسازی نگرش کارکنان و معلمان نسبت به نقش مؤثر آنان در فرآیند تصمیم سازی و تصمیم گیری

    3. آموزش مدیران و ایجاد تقویت مهارت های روابط انسانی

    4. آموزش تئوری و کارگاهی برای مدیران و معلمان درجهت فعال سازی جلسات

    5. در نظر گرفتن زمان و مکان مناسب

    6. شرکت مدیران رده های بالا در جلسات و نظارت بر کیفیت جلسات

    7. پی گیری مصوبه های جلسات و باز خورد مناسب و اطلاع رسانی از نتایج اقدامات صورت گرفته

    8. گنجانیدن شاخص هایی در فرم ارزشیابی مدیران و معلمان

    9. تقدیر از معلمان و مدیران مشارکت جو و فعال در جلسات شورا ، مدیران و هفته گرامیداشت مقام معلم

    10. جلب مشارکت کارکنان با توجه به نیاز ها و احساسات همکاران و بیان عواطف و احساسات مثبت و مؤثر نسبت به عملکرد آنان

و . . .

نتیجه اینکه  :

مشارکت فرآیندی است که از مناظر فلسفی ، اجتماعی ، مدیریت و روانشناسی دارای پشتوانه های قوی اعم از نظری ، عملی و تجربی می باشد .

 هر چند برای فراگیری ، تعمیق و مطلوبیت "مشارکت" به خصوص در دهه های اخیر در کلیه ی سازمان ها و سطوح مختلف جامعه ، حرکت های مؤثری شده است لیک در آموزش و پرورش تا حد انتظار ، خلاء و فاصله هایی وجود دارد که نیاز به اقدامات مؤثر و مطلوبتری می باشد . انرژی فکری و معنوی نهفته در خیل عظیم معلمـان و اعتقاد ما به این باور ، ایجـاب می کند که در به کارگیری و استفاده بهینه از آن ، در زیر ساخت های توسعه ، تا نهادینه شدن مشـارکـــــت "شورای معلمان" برنامه های کار آمد و اثر بخش با سطوح بالا تدارک و به مورد اجرا گذاشته شود .

منابع :

 1- سید محمد میر کمالی ، فصلنامه تعلیم و تربیت ، ص 10

 2- قرآن کریم ، سوره آل عمران ، آیه 159

 3- قرآن کریم ، سوره هود ، آیه 28

 4- دکتر سید حسین میر کمالی - روابط انسانی در آموزشگاه  5- همان  6- همان منبع    7-  ماریون هینز ، روشهای مؤثر در اداره جلسات ، ترجمه مهدی ایران نژاد پاریزی